جذام یک بیماری عفونی است که باعث ازدیاد زخم پوست و آسیب عصب در بازوها, پاها و پوست اطراف بدن می شود. این بیماری از زمان های باستان وجود داشتن و اغلب با داستان های ترسناک, منفی و داستان هایی از بیماران مبتلا به جذام دیده می شود که مطرود می شوند.
ظهور جذام بر همه قاره ها تاثیر گذاشت و همه را وحشت زده کرد، قدیمی ترین تمدن های چین, مصر, و هند می ترسیدند که جذام یک بیماری علاج ناپذیر, قطعه قطعه کردن و امراض مسری باشد با این حال, جذام در واقع مسری نیست و به گفته ی متخصصان تنها در صورتی می توانید آن را بگیرید که در تماس نزدیک و مکرر با بینی و دهان فرد مبتلا به جذام ضد عفونی شده، باشید و کودکان بیشتر از بزرگسالان به این بیماری مبتلا می شوند. با توجه به آمار سازمان بهداشت جهانی, حدود 180.000 نفر در سراسر جهان به جذام آلوده شده اند و حدود 100 نفر هر ساله در امریکا مبتلا به جذام می شوند.
اما علت چیست ؟ چه چیزی موجب جذام می شود؟
جذام با یک نوع باکتری که به کندی رشد می کند، شروع می شود. جذام همچنین به نام بیماری هانسن نیز شناخته می شود، شخصی که در سال 1873 این بیماری را کشف کرد.
علایم و نشانه های جذام
علائم عمدتاً بر پوست, اعصاب و غشا مخاطی تاثیر می گذارند (نواحی نرم و مرطوب و باز داخل بدن)
این بیماری می تواند باعث بروز علائم پوستی شود، از جمله:
لکه های تغییر رنگ یافته پوست, معمولاً صاف است, که ممکن است بی حس و کم رنگ (کم رنگ تر از پوست اطراف) باشد.
رشد گره هایی روی پوست
پوست زخیم و خشک
زخم های بدون درد روی کف پاها
تورم یا توده های بدون درد بر روی صورت یا لاله گوش
ریختن ابرو و مژه ها
علائمی که به دلیل آسیب به اعصاب هستند، شامل این موارد هستند:
بی حسی مناطق متاثر از پوست
ضعف ماهیچه یا فلج (به خصوص در دست ها و پاها)
رشته های عصبی بزرگ (به ویژه آن هایی که در اطراف آرنج و زانو و در کناره گردن قرار دارند)
مشکلات چشمی که ممکن است منجر به کوری شوند (وقتی اعصاب صورت تحت تاثیر قرار می گیرند)
علائم که به دلیل وجود بیماری در مخاط هستند:
گرفتگی بینی
خون دماغ
از آنجایی که بیماری جذام بر اعصاب اثر می گذارد, باعث از دست دادن احساس می شود. وقتی حس نداشته باشید، متوجه سوختگی نمی شوید. زیرا دردی را احساس نمی کنید که بتواند به شما هشدار دهد که به بدنتان آسیب رسیده است, پس دقت بیشتری بکنید تا مطمئن شوید که قسمت های آسیب دیده بدن شما زخمی نمی شوند.
علائم جذام پیشرفته
فلج شدن و لنگیدن دست و پا
کوتاه شدن انگشت های پاها و دست به دلیل جذب و خوردگی
زخم های بدون بهبود مزمن در کف پاها
کوری
ریختن ابرو
تغییر فرم بینی
مشکلاتی که گاهی ممکن است اتفاق بیفتند عبارتند از:
اعصاب دردناک و حساس
قرمزی و درد در اطراف منطقه ی متاثر:
احساس سوزش در پوست
انواع جذام
جذام با تعداد و نوع زخم های پوست تعریف می شود. نشانه های خاص و درمان ها بستگی به نوع جذام دارند. انواع جذام شامل:
توبرکلوئید:
شکل ملایم و خفیف جذام. افراد با این نوع جذام تنها یک یا چند لکه پوست صاف و سفید دارند. ناحیه آسیب دیده پوست ممکن است به دلیل آسیب عصبی در زیر, بی حس شود. این نوع جذام بهترین نوع جذام است.
لپروماتوس:
شکل کمی شدیدتر بیماری باعث جوش های پوستی, بی حسی و ضعف ماهیچه ها می شود. بینی, کلیه ها و اندام های تناسلی مرد نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند.
بوردرلاین:
افراد مبتلا به این نوع جذام تمام مشخصات دو نوع بالا را دارند.
جذام چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر پوست مشکوک دارید، پزشک شما نمونه کوچکی از پوست غیر عادی را برمی دارد و آن را به آزمایشگاه می فرستد که مورد معاینه قرار گیرد. این یک نمونه برداری از پوست است. تست لکه های پوست نیز ممکن است انجام شود.
جذام چطور درمان می شود؟
جذام را می توان درمان کرد، در دو دهه گذشته، 16 میلیون نفر مبتلا به جذام معالجه شدند. سازمان بهداشت جهانی درمان رایگان برای همه افراد مبتلا به جذام را فراهم کرده.درمان به نوع جذام بستگی دارد.آنتی بیوتیک ها اصولا برای درمان عفونت استفاده می شوند.
درمان طولانی مدت با دو یا چند آنتی بیوتیک تجویز می شود که معمولاً از شش ماه تا یک سال مصرف می شود. افراد مبتلا به جذام شدید ممکن است نیاز به استفاده بیشتری از آنتی بیوتیک داشته باشند. آنتی بیوتیک ها نمی توانند آسیب های عصبی را درمان کنند.
تجویز آنتی بیوتیک برای افراد مبتلا به جذام
داروهای ضد التهاب برای کنترل درد عصبی و آسیب مربوط به جذام به کار می روند. ممکن است شامل استروئید مثل پردنیسون باشد.ممکن است یه بیماران مبتلا به جذام تالیدومید نیز داده شوند، این یک داروی قوی که سیستم ایمنی بدن را قوی می کند. به درمان گره های پوست کمک می کند. تالیدومید مشهور است که نقص های مادرزادی و شدید تولد را ایجاد می کند و هرگز نباید توسط زنانی که باردار مصرف شود.
این بیماری معمولاً 3 تا 5 سال طول می کشد تا نشانه ها پس از تماس با باکتری های مسبب جذام را نشان دهد. برخی از مردم این نشانه ها را تا 20 سال نشان نمی دهند. زمان بین تماس با باکتری ها و ظهور علایم، دوره کمون نامیده می شود.
دوره کمون طولانی مدت برای دکترها دشوار است تا مشخص کنند چه موقع و کجا یک فرد مبتلا به جذام مبتلا شده. آسیب عصبی می تواند منجر به از دست دادن حس شود. فرد مبتلا به آسیب عصبی مربوط به جذام ممکن است احساس درد نکند وقتی که دست ها یا پاهایش بریده می شود، می سوزد و یا کلا آسیب می بیند.