در مدتی كه از معرفی لیزرها براي درمان موهای زائد گذشته است ثابت شده برای درمان نواحی وسيع پوشیده از مو هیچ روشی بهتر از لیزر نیست. باید توجه داشت بعضی متخصصان معتقدند به جای حذف موهای زائد بهتر است اصطلاح كاهش موهای زائد را به كار برد.
لیزر چیست؟
لیزر نوری تك رنگ و تك طول موج است. در لیزر موهای زائد عمدتا نور لیزر در رنگدانه ملانینی كه در موها به وفور یافت می شود، جذب شده و سبب تخریب سلولهای سازنده مو میشود و به همین دلیل است كه هرقدر مو ضخیمتر و مشكی تر باشد ،ملانین بیشتری دارد که نور لیزر را بهتر جذب كرده و راحتتر از بین می رود. در عین حال چون ملانین در خود پوست هم وجود دارد هرچه مقدار آن كمتر باشد، یعنی بیمار سفیدتر باشد، انرژی كمتری در پوست جذب شده و احتمال سوختگی ناشی از لیزر مو كمتر می شود.
کدام بیماران برای لیزر موهای زائد مناسب تر هستند؟
بیمار ایده آل، بیماری است كه پوستی روشن اما مویی مشكی و ضخیم داشته باشد. انتظاراتش واقع گرایانه بوده و اختلال هورمونی نداشته باشد. هرچند كه با پیشرفت هایی كه در زمینه لیزر و روشهای سرد كردن پوست به وجود آمده است بیمارانی كه پوستهای تیره تر دارند را هم می توان به شكل موثری درمان كرد. در مورد موهای بلوند، سفید یا قرمز كاهش دائمی موهای زائد غیرممكن است.
اگرچه رشد این موها را می توان با انجام لیزر گاه تا 3 ماه هم به تاخیر انداخت اما معمولا با همان تعداد و ضخامت و رنگ قبل مجددا رشد می كنند، بنابراین این افراد درصورت تمایل می توانند با انجام لیزر هر 3 ماه، رشد موهایشان را تنها کنترل کنند.
چه مراحل و بررسی هایی قبل از انجام لیزر باید صورت بپذیرد؟
ابتدا در مورد انجام لیزرهای قبلی، دفعات آنها و نتایج آنها صحبت می شود:
وجود اختلالات هورمونی و علائمی كه به نفع آنها وجود دارد (مثل نامنظمی سيكل قاعدگي، ریزش موی سر، جوشهای مكرر صورت و سابقه نازایی): از آنجا كه اختلالات هورمونی در بسیاری از بیماران پرمو دیده می شود حتما بیمار باید از این جهت بررسی شود و گرنه درمان با لیزر تاثیر نداشته و به درازا خواهد كشید.
مصرف بعضی داروها كه میتوانند منجر به رویش موهای زائد شوند : كورتونها، هورمونها و مینوكسیدیل این داروها باعث رشد موهای زائد می شوند. در این بیماران لیزر اثر مناسب را نخواهد داشت.
وجود بعضی بیماریها مثل پسوریازیس، لیكن پلان، ویتلیگو (برص): در این بیماران احتمال پیدایش ضایعات در محل لیزر وجود دارد.
سابقه اسكار هیپرتروفیك یا كلوئید (گوشت اضافه محل عمل): انجام لیزر در این بیماران احتمال دارد ،سبب ایجاد اسكار هیپرتروفیك شود و بهتر است انجام نگیرد.
سابقه تبخال مكرر: در این بیماران از 24 ساعت قبل تا یك هفته بعد از لیزر باید داروهای ضدتبخال مثل آسایكلوویر استفاده شود.
سابقه عفونت فعال مثل جوشهای چركی: در صورتی كه بیمار جوش چركی یا هر كانون عفونی دیگری در محل لیزر مو داشته باشد باید تا زمان درمان آن عفونت لیزر به تعویق بيفتد.
برنزه بودن(tanning): به هر روشی كه فرد باعث برنزه شدن پوست خود شده باشد، اعم از آفتاب گرفتن یا سولاریم، احتمال سوختگی پوست و ایجاد لك به دنبال ليزر بسیار زیاد است. در این بیماران بهتر است درمان تا زمان از بین رفتن رنگ به تعویق بیفتد و در این مدت بیمار از تركیبات ضدلك و ضدآفتاب استفاده كند.
وجود تاتو یا خال یا كك و مك در محل لیزر: از آنجا كه انجام لیزر مو می تواند باعث كمرنگ شدن این ضایعات شود باید از قبل به بیمار در مورد این مسئله تذكر داد.
مصرف ایزوترتینویین (نوعی تركیب vita مثل راكوتان كه برای درمان جوشهای مقاوم به كار میرود): اگر بیمار از این دارو استفاده می كند چون باعث حساس شدن شدید پوست به نور لیزر و افزایش احتمال سوختگی و اسكار و لك میشود حداقل 6 ماه باید لیزر مو را به تعویق انداخت.
مصرف داروهای حاوی طلا: این داروها در بعضی بیماران رماتیسمی به كار می روند و نباید در این بیماران لیزر انجام داد.
سابقه بیماریهایی مثل لوپوس: اين بيماريها پوست را به نور حساس می كنند و بهتر است لیزر در آنها انجام نشود. هرچند كه هیچ مدركی دال بر صدمه به جنین در لیزر مو وجود ندارد اما بهتر است در بیماران باردار لیزر را به تعویق بیندازیم.
چه تعداد جلسه برای درمان موهای زائد كافی است؟
پاسخي قطعی به این سؤال نمی توان داد چون بسته به فرد و محل مورد درمان تعداد جلسات متفاوت است. مثلا لیزر موهای صورت بیشتر از ناحیه زیر بغل طول می كشد و در كل به طور متوسط 7-3 جلسه درمان لازم است ولی ممكن است بیشتر یا كمتر طول بكشد و درصورت وجود زمینه اختلالات هورمونی به درازا می كشد.
علائم تأثیر لیزر روی موهای زائد چیست؟
كاهش تعداد موها
كاهش سرعت رشد
نازك شدن موها
كمرنگ تر شدن موها كه همه اینها منجر به طبیعی تر شدن منظره محل درمان می شود
لیزر موهای زائد میتواند چه عوارضی داشته باشد؟
سوختگی
لك
عفونت
عدم جواب
فولیكولیت و آكنه
چه آمادگیهایی برای انجام لیزر باید داشت؟
6 هفته قبل: بیمار از كندن مو به وسیله موم و الكترولیز خودداری كند اما می تواند از تراشیدن یا كرمهای موبر استفاده كند. آفتاب گرفتن ممنوع است و باید از تركیبات ضدآفتاب استفاده كند. بیمارانی كه پوست تیره تر دارند باید از كرمهای روشن كننده استفاده كنند.
روز قبل: ناحیه مورد درمان را بتراشد به نحوی كه تنها يك میلیمتر از نوك مو از پوست بیرون باشد. اگر بیمار سابقه تبخال دارد مصرف آسایكلوویر را شروع كند.
روز درمان: برای 1.5-1 ساعت كرم بی حس كننده حاوی لیدوكائین و پریلوكائین استفاده میشود. اگر ناحیه مورد درمان بزرگ باشد برای جلوگیری از عوارض این داروها از پماد پیروكسیكام استفاده می كند.
برای كاهش درد و عوارض لیزر از چه روشی استفاده میشود؟
به غیر از تركیبات بی حس كننده و ضد درد ضمن لیزر از روشهای مختلفی برای سرد كردن پوست استفاده می شود. این روشها شامل استفاده از ژل سرد، هوای سرد، شیشه های سرد و اسپری سردكننده است. در میان این روشها ژل سرد كمترین تاثیر را دارد و اسپری سردكننده موثرترین است.
فاصله جلسات از هم چقدر است؟
بسته به محل لیزر دارد و بین يك تا 2 ماه است. بهترین معیار فاصله بین لیزرها، زمانی است كه طول می كشد تا تعداد قابل توجهی از موها در بیاید. بیمار ایده آل، بیماری است كه پوستی روشن اما مویی مشكی و ضخیم داشته باشد. انتظاراتش واقع گرایانه بوده و اختلال هورمونی نداشته باشد
چه مراقبتهایی پس از لیزر صورت مي گیرد؟
ممكن است ورم و قرمزی در محل وجود داشته باشد كه گذاشتن یخ می تواند سبب كاهش آن شود. معمولا نیازی به استفاده از مسكن نيست. گاهی اطراف ریشه موها دلمه میبندد كه 10-7 روز طول می كشد، در این موارد از پمادهای آنتیبیوتیك استفاده میكنیم تا دلمه ها بریزند. ممكن است رشد موی لیزر شده يك تا 2 هفته بعد از لیزر هم ادامه پیدا كند بعد از آن بریزد. بیمار باید از آفتاب پرهیز كند زیرا به خصوص در افراد با پوست تیره تر ممكن است 3-2 ماه طول بكشد تا اثر برنزه كننده آفتاب از بین برود و در اين بین شكل درمان بیمار را به تعویق بیندازد. باید توجه داشت در بعضی بیماران كه سابقه عوارض لیزر مو وجود دارد یا به عللي احتمال عوارض در آنها بیشتر است، می توان از تست استفاده كرد. در این حال بیمار یك نقطه را لیزر می كند و یك هفته بعد ویزیت می شود كه اگر مشكلی نداشت درمان را شروع می كنیم.