عارضه کک و مک از بیماری‌های ژنتیک پوستی است که درمان قطعی ندارد؛ اما با لیزر می‌توانیم به کم و کم‌رنگ کردن این ضایعات کمک کنیم. این عارضه بیشتر در افرادی با پوست خیلی سفید وجود دارد و به عبارتی، عارضه افرادی با زمینه پوست اروپایی است؛ کما اینکه کک و مک در نژادهای اروپایی بسیار شایع است.
کشف پدیده‌ای به نام لیزر توانست در امر سلامتی، رفع یک‌سری عارضه‌ها و البته در دنیای زیبایی، انقلابی به پا کند و با رشد تکنولوژی و دانش روز، این پدیده هم دستخوش سیر تکاملی شد. امروزه لیزرهای متعددی در امر زیبایی و سلامتی به کار گرفته می‌شوند تا به بیماران در رسیدن به خواسته‌های‌شان کمک کنند؛ اما آیا لیزر می‌تواند عارضه‌های پوستی را صددرصد رفع کند؟
استفاده از لیزر چه زمانی موثر است و کدام عارضه‌های پوستی به کمک آن اصلاح می‌شوند؟ در این‌خصوص گفت‌وگویی با دکتر طاهره دانشمند، متخصص پوست، مو و زیبایی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
لیزر و بیماری‌های پوستی
از لیزر برای مسائل متعددی استفاده میشود که در دسته‌بندی کلی می‌توان به درمان بیماری‌های پوستی و روش‌های زیبایی اشاره کرد. در اینجا به نقش لیزر درمانی در کنترل و بهبود بیماری‌ها و عارضه‌های پوستی اشاره می‌کنیم.
١. پسوریازیس
یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی در ایران پسوریازیس است که باید اشاره کنیم در حال حاضر هیچ درمان صددرصدی برای بهبود کامل آن وجود ندارد. در مرحله آخر این بیماری درصورتی‌که پزشک نتواند از روش‌های درمانی دارویی پاسخ مناسبی بگیرد، از لیزرها برای بهبود علایم بیماری استفاده می‌کند که همراهی آن با کنترل استرس یکی از بهترین راه‌های جلوگیری از شدت و گسترش پسوریازیس است.
٢. خال‌های عروقی
این عارضه را گاه در صورت بچه‌های کوچک می‌بینیم و لیزر می‌تواند آنها را برطرف کند. ماه‌گرفتگی‌ها هم در همین رده هستند که وقتی بچه‌ها به سن خاصی برسند، پزشک می‌تواند با کمک لیزر از پیشرفت و بزرگ شدن ضایعات جلوگیری کند.
٣. لک حاملگی
این عارضه که هم در زمره بیماری‌ها و هم در زمره عارضه‌های ضدزیبایی شناخته میشود و به آن ملاسما هم می‌گویند، ازجمله عارضه‌های پوستی است که لیزر برای بهبود آن نقش دارد. این لک وابسته به هورمون است و همزمان با درمان‌های دارویی می‌توان از لیزردرمانی هم استفاده کرد که به کم‌رنگ شدن لک‌ها کمک می‌کند. البته باید گفت از آنجا که بروز آنها هورمونی است، درمان کاملی ندارند و تنها می‌توان لک‌ها را کم‌رنگ کرد. ضمن آنکه برگشت مجدد هم دارد که البته زمان دارد و گاهی ممکن است پس از دو یا حتی ١٠ سال برگردد. برای درمان دارویی همزمان بیمار باید آزمایش‌های هورمونی هم بدهد.
٤. جای جوش بلوغ
این مشکل که به آن آکنه اسکار هم گفته میشود، جای جوش‌های بلوغ در جوان‌هاست که به شکل عارضه‌های پوستی باقی می‌ماند. این اسکار به شکل جای آبله‌مرغان یا فرورفتگی‌هایی بر سطح پوست خودنمایی می‌کند و با لیزرهای جدید می‌توان آن را تا ٨٠ درصد رفع و درمان کرد؛ البته اگر فرد هنوز هم دچار آکنه است، باید همزمان برای درمان آکنه فعالش، درمان دارویی شود.
٥. التهابات پوستی
یکی از لیزرهای موجود برای درمان بیماری‌ها، لیزر کم‌توان است که برعکس اسمش، اتفاقاً قدرت بالایی در روش‌های درمانی دارد و برای مثال، در بهبود التهابات مفصلی از آن استفاده میشود. از این لیزر می‌توان برای درمان بعضی التهابات پوستی نیز استفاده کرد. برای مثال، در افرادی که سال‌ها پیش از ژل پاژ استفاده کرده‌اند و این ژل عوارضی بلندمدت در آنها ایجاد ایجاد کرده است، وقتی این ژل را از بدن‌شان تخلیه می‌کنیم، برای کاهش التهابات آن از این لیزر استفاده میشود. حتی پس از انجام لیزر لیپولیز هم برای کم کردن التهابات و کبودی‌های پوست بیمار از این لیزر استفاده می‌کنیم.
٦. کک و مک
عارضه کک و مک از بیماری‌های ژنتیک پوستی است که درمان قطعی ندارد؛ اما با لیزر می‌توانیم به کم و کم‌رنگ کردن این ضایعات کمک کنیم. این عارضه بیشتر در افرادی با پوست خیلی سفید وجود دارد و به عبارتی، عارضه افرادی با زمینه پوست اروپایی است؛ کما اینکه کک و مک در نژادهای اروپایی بسیار شایع است.
٧. برص
برص یا ویتیلیگو هم از عارضه‌هایی است که یکی از روش‌های کنترل آن، استفاده از لیزر است. در واقع، این‌طور نیست که فقط با کمک لیزر بتوان کاری برای بهبود این بیماری کرد و باید درمان‌های متنوع، بسته به نوع و شدت بیماری در کنار هم دنبال شوند.
٨. جای سوختگی و زخم
برای بهبود آثار سوختگی، بریدگی‌ها، جراحی، زخم و... نیز می‌توان از لیزر استفاده کرد. لیزرهای جدید به کمک درمان‌های دارویی در بهبود این اسکارها نقش قابل قبولی دارند. البته باید عنوان کنیم که پوست آسیب‌دیده با هیچ لیزری به حالت اولیه‌اش برنمی‌گردد و تنها باید بهبود درصدی را در نظر گرفت. برای مثال، اگر عمق سوختگی پوست فردی را ٢٠ فرض کنیم، پس از چند جلسه لیزر (و نه تنها یک جلسه) می‌توانیم شدت و عمق این ضایعه را مثلاً به ٥ برسانیم که این مسأله باز هم خیلی خوب است؛ چون هم از نظر زیبایی و هم از نظر کشیدگی‌هایی که روی بعضی مفاصل ایجاد می‌کند، مؤثر است.
لیزر و زیبایی
یکی از مصارف لیزر، تأثیر آن بر افزایش زیبایی پوست و انجام کارهایی است که به زیبایی و جوان‌سازی پوست کمک می‌کنند. عمده استفاده‌های لیزر در زمینه زیبایی عبارتند از:
١. پاکسازی تتو
مهم‌ترین و بیشترین مراجعان برای استفاده از لیزر در زمینه زیبایی را در حال حاضر افرادی تشکیل می‌دهند که می‌خواهند تتو (خالکوبی) را از سطح پوست‌شان پاک کنند. در خانم‌ها بیشتر این کار در قسمت ابرو و خط لب است و در آقایان هم به شکل خالکوبی در سطح بدن. قبلاً این پاکسازی با اسید انجام می‌شد که احتمال ایجاد گوشت اضافه داشت؛ اما با لیزرهای متنوع و جدید در جلسات مختلف و در فاصله معمول بین ٤ تا ٦ هفته می‌توان این ضایعات را کم‌رنگ کرد. البته در ابتدای درمان شاهد زخم‌های سطحی هستیم که بعد از مدتی این زخم‌ها تبدیل به ترمیم‌های پوستی میشود. متأسفانه چون در ایران عمق تتو مشخص نیست و عمدتاً از سوی افراد غیرمتخصص انجام میشود، ممکن است تعداد جلسات پاکسازی طول بکشد.
٢. جوان‌سازی
از آنجا که روند کولاژن‌سازی پس از ٣٠ سالگی متوقف میشود، می‌توان با استفاده از لیزر، روند ساخت و ساز کولاژن را تحریک کرد. با تابش و نفوذ اشعه لیزر در عمقی از پوست که کولاژن‌سازی در آنجا صورت می‌گیرد، می‌توان زخمی ایجاد کرد که ترمیم این زخم همراه با کولاژن‌سازی میشود. ادامه این روند و افزایش کولاژن باعث سفت شدن و استحکام پوست در سنین بالاتر میشود.
٣. لیپولیز
یکی از کاربردهای جدید و پرطرفدار لیزر در امر لاغری است. به این روش لیپولیز می‌گوییم که در زمینه کاهش وزن و لاغری‌های موضعی انجام می‌گیرد. البته باید توجه داشت این روش هیچ کمکی به کاهش وزن آن‌چنانی نمی‌کند و نباید آن را به‌عنوان راهی سریع و آسان برای کاهش وزن در نظر گرفت. انجام آن زیر نظر متخصص و تنها در بعضی قسمت‌های بدن و به شکل محدود تأثیرگذار است. حتماً هم برای جلوگیری از عوارض بعدی مانند ایجاد گوشت اضافه باید زیر نظر متخصص باتجربه انجام شود.
٤. رفع موهای زائد
یکی از مشکلات خانم‌ها وجود موهای زائد و عارضه پرمویی است که عمدتاً در چانه اتفاق می‌افتد. با کمک لیزر می‌توان ٨٠ درصد این موها را حذف کرد و البته توصیه می‌کنیم که همیشه ٢٠ درصد موهای باقی‌مانده را بگذاریم بماند؛ زیرا خود عاملی برای تحریک پوست در ترمیم، ساخت و سازهای روتین کولاژن و رنگدانه است.
پنج نکته که درباره لیزر حتماً باید بدانید
١. آیا لیزردرمانی قطعی و همیشگی است؟
مسأله مهم این است که باید لیزر را به عنوان روشی مکمل و همراه با سایر روش‌های درمانی در نظر گرفت. در همه مواردی که با لیزر انجام میشود، هدف بهبودبخشی تا حد امکان است. قطعاً یک‌سری عارضه‌های پوستی درمان صددرصد و قطعی ندارند؛ اما وجود لیزر کمک می‌کند تا علایم و عوارض آنها کم‌رنگ شود یا گسترش پیدا نکند. جنس و نوع پوست فرد هم در تأثیرگذاری بیشتر لیزر نقش دارد. البته گاهی عوارض برمی‌گردند و این‌طور نیست که با لیزر بتوان عارضه‌ای را به شکل همیشگی رفع کرد.
٢. قبل و بعد لیزر چه توصیه‌هایی وجود دارد؟
بسته به نوع لیزر و هدفی که از آن استفاده میشود، توصیه‌ها متفاوت است؛ اما قاعدتاً یک‌سری توصیه‌های کلی وجود دارد. برای مثال، این که قبل از انجام لیزر نباید پوست را برنزه کرد؛ زیرا خشکی پوست، کار ترمیم را مختل می‌کند یا مصرف بعضی داروها مانند راکوتان باید قطع شود. عدم استعمال دخانیات و یک‌سری اقدامات اولیه وجود دارد و بعد از لیزر هم همین موارد وجود دارند. ضمن آنکه بسته به نوع لیزر توصیه می‌کنیم پس از لیزر کردن، مدت مشخصی شست‌وشو انجام نشود تا التهابات آن تسکین پیدا کنند.
٣. آیا استفاده از لیزر با بیماری‌ها تداخل دارد؟
نمی‌توان گفت که بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند تأثیر لیزر را کم کنند یا از بین ببرند؛ اما در بعضی موارد انجام لیزر ممنوع است و پزشک با دانستن بعضی موارد و وجود بیماری‌ها این کار را انجام نمی‌دهد. برای مثال دیابت، یا روماتوئید آرتریت ازجمله عارضه‌هایی هستند که در افراد مبتلا به آنها لیزر صورت نمی‌گیرد. قطعاً فرد هنگامی‌که برای انجام لیزر مراجعه می‌کند، شرح حالی از خودش ارائه می‌کند که پزشک متأثر از آنها تصمیم به انجام لیزر می‌گیرد.
٤. آیا روش مشابه لیزر وجود دارد؟
متأسفانه گاهی روش‌های دیگر با لیزر اشتباه گرفته می‌شوند. این روش‌های نوری اگرچه مانند لیزر تابانده می‌شوند؛ اما لیزر نیستند. عوارضی هم ندارند و نباید نگران بود؛ اما قطعاً لیزر ویژگی‌هایی دارد که در آن موارد وجود ندارد. این ویژگی‌های متمایز است که اثربخشی لیزر را بیشتر می‌کند. برای همین بهتر است با علم و آگاهی بیشتری سراغ مؤسسات و متخصصانی بروید که نتیجه‌‌بخشی و عدم بروز مشکل در کارشان قطعیت دارد.
٥. چند جلسه لیزر برای رفع مشکلات پوستی لازم است؟
قاعدتاً این مسأله به نوع و شدت عارضه مورد نظر بستگی دارد. بافت، جنس، رنگدانه‌ها و... در هر پوست نقش تعیین‌کننده‌ای در پاسخ‌دهی فرد به انجام لیزر دارند. برای هر عارضه‌ای بسته به نوع آن و تشخیص پزشک در کنار قدرت بدنی فرد در ترمیم، عواملی هستند که تعداد جلسات بهبودبخشی را مشخص می‌کنند. نمی‌توان عنوان کرد چند جلسه قطعی برای درمان یک عارضه وجود دارد؛ اما گاهی بعضی عارضه‌ها هستند که برای‌شان حداقل جلسات مشخص میشود تا نشانه‌های اولیه بهبودی ظاهر شوند.