کک ومک پوستی:
کک‌ومک دسته‌ای از ملانین متمرکزشده‌است که اغلب روی صورت افراد بور قابل مشاهده است. کک و مک تعداد زیادی از سلولهای تولیدکننده ملانین (ملانوسیت) ندارد، اما به جای آن سلولهایی دارد که مقدار زیادی دانه‌های ریز ملانین تولید می‌کنند که رنگ پوست را تغییر می‌دهد. (تعداد ملانوزم را افزایش می‌دهد) این مسئله موجب متفاوت بودن پوست انسان‌ها میشود، اما با گندمه و خال متفاوت است.
علت چیست؟
كك و مك بيشتر در افرادي شيوع پيدا مي‌كند كه پوستي روشن و سفيد موها و چشماني رنگي دارند كه در واقع نتيجه طبيعي عمل سلول‌هاي رنگ‌ساز است. نقاطي از بدن كه در معرض تشعشع آفتاب قرار مي‌گيرند، بيشتر دچار كك و مك مي‌شوند و اين بدان علت است كه در اثر تابش آفتاب و اشعه ماوراي بنفش، ملانين كه از سلول‌هاي رنگ‌ساز پوست ترشح مي‌شود، به‌طور ناهماهنگ در سطح پوست جمع و باعث به‌وجود آمدن كك و مك مي‌شود.
به وجود آمدن كك و مك مي‌تواند دو علت داشته باشد يا ژنتيك است يا به دليل قرار گرفتن زياد در مقابل آفتاب. بعضي از افراد به‌طور ارثي مستعد كك و مك هستند و معمولا همين افراد بعد از قرار گرفتن در آفتاب به راحتي صورت‌شان پر از كك و مك مي‌شود و اين دقيقا همان دليلي است كه همه جا، استفاده از ضدآفتاب تاكيد مي‌شود. كك و مك‌هاي ناشي از آفتاب معمولا روي كمر و شانه‌هاي افرادي به‌وجود مي‌آيد كه بيشتر اهل آفتاب گرفتن هستند. هر چند درمان قطعي براي اين عارضه وجود ندارد اما استفاده از ضدآفتاب، پرهيز از قرار گرفتن در معرض نور شديد خورشيد و ايجاد پوشش مناسب پوست مثل از انواع حفاظ‌ها (كلاه و عينك) كرم ضدآفتاب و. . . مي‌تواند در كاهش آن نقش داشته باشد.
انواع کک و مک:
دو نوع اساسی کک و مک وجود دارد: کک و مک ساده و کک و مک آفتاب سوخته.
کک و مک ساده معمولا برنزه، گرد و کوچک (تقریبا به اندازه‌ی پهنای یک میخ) هستند.
کک و مک آفتاب سوخته، اغلب تیره تر، دارای مرزهای نامشخص و نامنظم هستند و ممکن است از اندازه پاک کن ته مداد نیز بزرگتر باشند. کک و مک آفتاب سوخته بالای پشت بدن و شانه‌ها که بیشتر در معرض آفتاب سوختگی هستند، متداول تر هستند.
چگونه از ایجاد کک و مک جلوگیری کنیم؟
از آنجایی که نمی توان ژنتیک را تغییر داد، اکثر روش های جلوگیری شامل اجتناب از خورشید و محافظت از پوست در برابر آن است:
– استفاده از کرم ضدآفتاب SPF 50
– استفاده از کلاه های لبه دار
– پوشیدن لباس های محافظ در برابر خورشید، مانند شلوار ولباس های آستین بلند
– اجتناب از بیرون رفتن در ساعات اوج تابش خورشید، 10 صبح تا 4 بعد از ظهر
روش‌های درمان کک و مک:
۱. کرم ضدآفتاب: کرم ضدآفتاب نمی‌تواند لکه‌هایی را که از قبل روی صورت به‌وجود آمده از بین ببرد، اما از پدیدارشدن لکه‌های جدید جلوگیری می‌کند. متخصصان توصیه می‌کنند که باید در تمامی طول سال، حتی روزهای ابری نیز از کرم ضدآفتاب مناسب پوستمان استفاده کنیم.
هنگام استفاده از کرم ضدآفتاب نکات زیر را به‌خاطر بسپارید:
کرم ضدآفتاب باید SPF 30 یا بالاتر باشد.
حداقل ۱۵ دقیقه قبل از خارج‌شدن از خانه، روی پوست تمیز خود کرم ضدآفتاب بزنید.
هر دو ساعت یک‌بار باید کرم ضدآفتاب را تمدید کنید. تمدید کرم ضدآفتاب پس از شنا و عرق شدید اهمیت بالایی دارد.
۲. روش‌های درمانی با استفاده از لیزر : در لیزردرمانی از پالس‌های متمرکز و فشرده‌ی نور لیزر استفاده میشود که نواحی آسیب‌دیده‌ی پوست را هدف قرار می‌دهد. لیزر انواع مختلفی دارد. بنابر تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۵ انجام شده، لیزر ۱۰۶۴ Q- Switched Nd YAG در درمان کک و مک مؤثرتر و کارآمدتر است. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که درمان ۶۲ نفر که با استفاده از این لیزر انجام شده، تأثیری بیش از ۵۰ درصد داشته است.
روش‌های درمانی با استفاده از لیزر امن و بی‌خطر هستند. خطر زخمی‌شدن در این روش بسیار اندک است، البته احتمال وقوع برخی عوارض جانبی وجود دارد: خارش – تورم – قرمزی – خشکی - پوست‌انداختن – عفونت - تغییر رنگ پوست
اگر سابقه‌ی تبخال دارید، بهتر است قبل از لیزردرمانی از داروهای ضدویروس استفاده کنید. اشعه‌ی لیزر می‌تواند ویروس تبخال پیرامون دهان را فعال کند. قبل از درمان احتمالا باید از برخی داروها و کرم‌ها استفاده کنید. مصرف برخی داروها نیز احتمالا متوقف میشود. بنابراین به پزشک خود بگویید که از چه داروها و کرم‌هایی استفاده می‌کنید.دو هفته پس از لیزردرمانی می‌توانید به روال عادی زندگی خود برگردید. البته در برخی مواقع باید درمان خود را در چندین جلسه تکرار کنید تا کاملا به نتیجه‌ی مطلوب برسید.
۳. کرایوسرجری: در کرایوسرجری با استفاده از سرمای شدید نیتروژن مایع، سلولهای پوستی آسیب‌دیده و غیرعادی را فریز می‌کنند یا از بین می‌برند. این روش نیز بسیار امن است و به بی‌هوشی نیاز ندارد. البته احتمال بروز برخی عوارض جانبی ازجمله هیپوپیگمنتیشن (ازدست‌دادن رنگدانه)، خونریزی و تاول وجود دارد. کرایوسرجری به‌ندرت باعث ایجاد زخم میشود.
۴. کرم محوکننده‌ی موضعی: برخی کرم‌های محوکننده یا سفیدکننده تنها با تجویز پزشک به‌فروش می‌رسند؛ البته مدل‌‌هایی که به دستور پزشک نیاز ندارند نیز وجود دارند. بسیاری از کرم‌های محوکننده حاوی هیدروکینون هستند. این ترکیب می‌تواند روند تولید ملانین را متوقف و نواحی تیره‌ی پوست را روشن کند.
استفاده از کرم‌هایی که حاوی هیدروکینون هستند احتمالا با علائم زیر همراه هستند:
التهاب – خشکی – سوزش – تاول - تغییر رنگ پوست
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در سال ۱۹۸۲ اعلام کرد محصولات سفیدکننده‌ای که حاوی ۲ درصد هیدروکینون هستند، بی‌خطر بوده و تأثیر بهتری دارند. مطالعات دیگر در سال ۲۰۰۶ نشان داد که هیدروکینون می‌تواند برای موش‌های آزمایشگاهی سرطان‌زا باشد و احتمال تیره‌شدن رنگ پوست و تغییر شکل نیز وجود دارد. به‌همین‌دلیل FDA تصمیم گرفت که تحقیقات خود درباره‌ی هیدروکینون را ادامه دهد. البته تا انتشار نتیجه‌ی تحقیقات، محصولات حاوی این ترکیب در بازار به‌فروش می‌رسند.
5. پیل شیمیایی :در این روش با استفاده از مواد شیمیایی، نواحی آسیب‌دیده‌ی پوست را تراشیده و لایه‌برداری می‌کنند. برای درمان کک و مک از گلیکولیک اسید یا اسید ترشكلراكتيك برای لایه‌برداری استفاده میشود که می‌تواند تا لایه‌های میانی پوست نفوذ کند. پس از حذف پوست آسیب‌دیده، پوست جدید جای آن را می‌گیرد.
این روش نیز عوارض موقتی زیر را به‌همراه دارد:
ایجاد زخم‌هایی شبیه گزیدگی - پوست‌انداختن – قرمزی – سوزش - خشکی شدید - تورم
دوران نقاهت برای این روش درمان دو هفته است. شستن روزانه‌ی پوست با صابون و پمادهای موضعی از دستورهای درمانی این دوره است. در دوران نقاهت باید از داروهای ضدویروس استفاده کنید و تا حد امکان از آفتاب فاصله بگیرید.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟
کک و مک بدخیم نیست، اما ممکن است با سرطان پوست اشتباه گرفته شود. تابش شدید نور آفتاب از عوامل اصلی کک و مک و ملانوما است. ملانوما در افرادی که پوست روشن‌تری دارند، شایع‌تر است.
اگر تغییراتی در اندازه، شکل و رنگ کک و مک‌ها مشاهده کردید به‌سرعت باید به پزشک مراجعه کنید.
کلینیک تخصصی موهای زائد
کلینیک لیزر موهای زاید
بهترین کلینیک پوست و مو در شیراز
کلینیک ماه