زرگترین ارگان بدن، پوست است بنابراین باید به خوبی مراقب آن باشیم. نه تنها با مراقبت از پوست جلوی پیری زودرس را گرفته و ظاهری جوانتر و لطیفتر به پوستتان میدهید بلکه باعث تقویت این سد دفاعی بدن در مقابل ورود سموم اطرافتان میشوید. ضمن این که پوست یک علامت هشدار دهنده فوقالعاده است که تغییرات آن نشان دهنده مشکلات داخلی بدن است. لکههای تیره روی پوست اغلب به دلیل تغییرات داخلی یا عملکرد نامطلوب اندامها به وجود میآید. در این مقاله دلایل عمده این تغییرات را با شما در میان میگذاریم.
۱- در حال استفاده از هورمونهای ترکیبی برای پیشگیری هستید
یک اختراع بزرگ که زندگی ما را تغییر داده است. قرصهای هورمونی مزایای زیادی دارند از جمله تنظیم دورههای قاعدگی، جلوگیری از بروز آکنه و محافظت از بروز برخی سرطانها. با این حال هورمونهای پیشگیری از بارداری میتوانند مشکلی به نام ملاسما melasma ایجاد کنند، یک مشکل پوستی مزمن که سبب ایجاد رنگدانه های قهوهای در صورت میشود. به نظر میرسد این هورمونها به افزایش تولید ملانین کمک میکنند. (رنگدانه ای که پوست را تیره میکند.) متأسفانه هر دو هورمون پیشگیری از بارداری استروژن oestrogen و پروژسترون progesterone در این تغییر دخیل هستند و این مشکل تا زمانی که دارو را ادامه دهید ادامه داشته و تا چند سال بعد هم ممکن است به طول بیانجامد.
۲- شما باردار هستید
هورمونهای بدن در بارداری تغییر میکنند و اکثر زنان تغییرات چهره و پوستشان را در این دوران تجربه میکنند. ملاسما که قبلاً به نام ماسک دوران بارداری شناخته میشد هم شیوع زیادی دارد که اغلب تا یک سال بعد از بارداری بهبود پیدا میکند. اسکین تگ Skin tags (رشد پوست اضافی نرم و بیخطر) هم ممکن است اطراف گردن، کشاله ران و زیر بغل ایجاد شود.
به دلیل افزایش گردش خون در طول بارداری ممکن است عروق خونی بسیار کوچک و لکهای قرمزی روی پوست ایجاد شود. آکنه و التهاب بعد از آن هم ممکن است منجر به بدتر شدن لکهای تیره روی پوستتان شود. با وجودی که استفاده از دارو در دوران بارداری توصیه نمیشود ول برخی درمانهای موضعی بیخطر مانند اسیدهای میوه و آزولیک اسید azelaic acid برای پیشگیری از افزایش آکنهها مورد استفاده قرار میگیرند. تغییرات پوستی در طول بارداری اغلب بعد از زایمان حل میشوند.
3. مصرف الکل
الکل اثرات زیادی روی پوست دارد، از اثرات فوری آن مانند ایجاد رگهای خونی روی پوست که به دلیل تغییرات و آسیبهای شدید به اندامهای داخلی است گرفته تا تأثیرات مخرب آن روی کبد. مصرف بیش از حد الکل منجر به ایجاد رگهای عنکبوتی spider naevi روی پوست میشود که معمولاً در قسمت بالاتنه مشاهده میشود. الکل باعث قرمزی کف دست و همچنین تیره شدن پوست دور چشم، دهان و پاها میشود. همچنین منجر به کمبود ویتامینها و مواد مغذی و در نتیجه تیره شدن پوست و برجستهتر شدن فولیکولهای مو و در نتیجه خشنتر به نظر رسیدن پوست میشود. برای حفظ سلامت ظاهری پوست وجود ویتامینهای A، B، C و روی ضروری ست و در صورتی که هضم و کبد ما به درستی کار نکنند ممکن است بدن نتواند به درستی آنها را جذب نماید.
همانطور که خورشید به پیری زودرس کمک میکند، تحقیقات نشان میدهد که آلودگی هوا هم بر چگونگی پیری پوست تأثیرگذار است. ذرات موجود در دود و سیگار روی پوست همانند اشعه ماورا بنفش خورشید عمل میکنند و منجر به تسریع پیری پوست و افزایش چین و چروک و تغییر رنگدانه ها میشوند
4. از حمام خورشیدی یا سالنهای برنزه کننده استفاده میکنید
زمانی که هوا ابری است خیلی از افراد کرم ضد آفتاب استفاده نمیکنند ولی در این حالت پوست ما به خصوص صورت در معرض خطر پیری زودرس قرار میگیرد. این پیری پوست در اثر نور به دلیل وجود سه اشعه ماورا بنفش UVA/UVB و مادون قرمز A است که نه تنها باعث ایجاد خطوط ریز و چین و چروک میشوند بلکه باعث افزایش فعالیت سلولهای مسئول ایجاد رنگ تیره (ملانوسیت ها melanocytes) و افزایش رنگدانه های پوست و ایجاد کک و مک، لکهای پیری و زگیلهای قهوهای رنگ میشود.
اگر فولیکولهای مو آسیب ببینند منجر به بسته شدن آنها با سلولهای مرده پوست و پروتئینهای آسیب دیده در نتیجه ضایعات سر سیاه و سر سفیدی به نام کمودون comedones میشود. نگرانی اصلی ما برای پیری پوست در اثر آفتاب ایجاد سرطان پوست است که روی سیستم ایمنی بدن تأثیر میگذارد. اگر پوستتان مدت زیادی در معرض آفتاب قرار میگیرد بعد از 40 سالگی باید به طور منظم لکهای ایجاد شده روی آن را بررسی کنید. اگر تودههای رو به رشد یا زخمهای ناخوشایند روی پوستتان مشاهده نمودید حتماً با پزشکتان مشورت کنید.
5. در حال مصرف دارو هستید
با وجود مزایای متعدد داروهایی از قبیل ایبوبروفن برای درد، تب و التهاب، این داروها معمولاً عوارض جانبی پوستی دارند. استفاده موضعی از آن میتواند منجر به التهاب و تغییر رنگدانه ها شود. مصرف آن به صورت خوراکی هم میتواند منجر به بثورات گسترده، حساسیت پوستی و آلرژی شود. سایر داروها از جمله داروهای ضد مالاریا، ضد صرع و ضدافسردگی هم میتوانید باعث افزایش رنگدانه در قسمتهایی از پوست شود. این تغییرات اغلب بیضرر بوده و معمولاً با قطع مصرف دارو از بین میروند ولی اگر بعد از مدتی از بین نرفتند بهتر است با پزشک خود در این زمینه مشورت نمایید.
۶- شما در معرض سموم محیطی قرار گرفتهاید
همانطور که خورشید به پیری زودرس کمک میکند، تحقیقات نشان میدهد که آلودگی هوا هم بر چگونگی پیری پوست تأثیرگذار است. ذرات موجود در دود و سیگار روی پوست همانند اشعه ماورا بنفش خورشید عمل میکنند و منجر به تسریع پیری پوست و افزایش چین و چروک و تغییر رنگدانه ها میشوند. این امر در شهرهای بزرگ که آلودگی بیشتری دارند بیشتر مشاهده میشود و بر اساس تحقیقات ساکنان شهرهای بزرگ نسبت به ساکنان مناطق روستایی بیشتر در معرض اختلالات پوستی قرار میگیرند. راه مقابله با پیری زودرس، شستشوی منظم و رژیم غذایی غنی از آنتیاکسیدان است.
7. به خوراکیهای تحریک کننده پوست دست زدهاید
برخی گیاهان ماده خاصی دارند که اگر بعد از لمسشان در معرض نور خورشید قرار بگیرید منجر به ایجاد واکنش و التهابی به نام افزایش رنگدانه فیتوفوتودرمیت phytophotodermatitis میشوند. یعنی بخشهایی از پوست که با این گیاهان خاص تماس داشته زمانی که در معرض نور خورشید قرار بگیرند حالت آفتابسوخته گرفته و در نهایت به رنگ قهوهای در میآیند. ماده اصلی شیمیایی موجود در این گیاهان به نام فوروکومارین furoocoumarin شناخته میشود. این ماده شیمیایی در گیاهانی از قبیل کرفس، هویج وحشی parsnips، جعفری و برخی مرکبات و انجیر وجود دارد. برای پیشگیری از این عارضه بهتر است بعد از تماس با این گیاهان دستهایتان را به خوبی بشویید.
منبع : تبیان